نویسنده این تحلیل – (میشرا پژوهشگر ماری کوری در مرکز بین المللی پلیس و امنیت، دانشگاه ولز جنوبی است. پروفسور کاونرت، استاد امنیت بین المللی در دانشگاه شهر دوبلین و استاد پلیس و امنیت در دانشگاه ولز جنوبی است)
از آنجایی که به نظر می‌رسد بحث تحریم‌ها در جامعه دانشگاهی/تحقیقاتی و محافل اتاق فکر در واشنگتن و خارج از آن پررنگ‌تر می‌شود، هنوز مشخص نیست که آیا سیاست رئیس‌جمهور منتخب ترامپ در قبال ایران شامل تحریم‌های اقتصادی به عنوان بخشی از استراتژی منطقه‌ای گسترده‌تر آن خواهد بود یا خیر.
صرف نظر از اینکه شخص بایدن، رئیس‌جمهور سابق بایدن را چگونه درک می‌کند، جامعه راهبردی همچنان بر سر نقش تحریم‌ها در سیاست رئیس‌جمهور منتخب ترامپ درباره ایران در دوراهی قرار دارد. اگرچه دو مقام وزارت امور خارجه به شدت افزایش «فشار بیشتر» در دوران دولت جدید بر رژیم رئیس‌جمهور پزشکیان را تکرار کردند، اما اهمیت این «فشار بزرگ» همچنان نامشخص است.
اگرچه هیچ یک از کارشناسان در جریان گفتگو با نویسندگان (حتی از راه دور) از امکان «تغییر رژیم» در صورت بن‌بست حمایت نکردند، اما بسیاری از کارشناسان به احتمال بحث‌های پشتیبان بین دولت جدید و دولت پزشکیان با آخرین مورد اشاره کردند. اعضایی که به بخش‌های امنیتی دولت ترامپ می‌پیوندند، لحنی «عاری از تحریم‌های اقتصادی» را بیان میکنند.
برای این منظور، نویسندگان پیش‌بینی میکنند که سیاست «فشار بیشتر» دولت ترامپ در قبال ایران می‌تواند یکی از موارد زیر باشد:
الف) ابتکارات جدید تعامل با رژیم رئیس جمهور پزشکیان اصلاح طلب با هدف گسترده تر ایجاد اعتماد در اتحادیه اروپا برای تقویت تعامل با تهران.
ب) سیاست انزوای استراتژیک، با حمایت منطقه ای (از عربستان یا قطر) توسط واشنگتن بدون ایجاد نوسان در قیمت نفت.
ابتکارات جدید تعامل؟
کسانی که هنوز به تیم امنیتی ترامپ نپیوسته‌اند، در گفتگو با نویسندگان درباره احتمال دستیابی به یک توافق جدید اظهار نظر کردند. در جستجوی تحقیقات بیشتر، یکی از محققین درباره احتمال برجام بحث کرد که نشان دهنده تعامل دولت اول ترامپ با تهران است.
با این حال، هیچ یک در وزارت امور خارجه از راه دور به احیای برجام یا نسخه بهبود یافته توافق هسته ای ۲۰۱۵ با ایران اشاره نکردند.
با در نظر گرفتن برجام به۲ عنوان یک فرضیه، که برخی در واشنگتن نظرات مساعدی را بیان کردند، با این وجود، با چالش هایی برای دولت جدید مواجه خواهد شد. تهران بازگشت ترامپ به قدرت را در انتخابات ریاست‌جمهوری اخیر پیش‌بینی کرد که منجر به مصمم شدن دولت رئیس‌جمهور فقید در عدم مشارکت با تلاش‌های بایدن رئیس‌جمهور سابق برای پایبندی به برجام شد. بر اساس یک برآورد، واشنگتن بارها در دوران ریاست جمهوری بایدن، رئیس‌جمهور سابق، با تعهدات ابتکارات متعدد با تهران تماس گرفت که تهران با استناد به کارآمدی این تعامل‌ها «منع‌کننده انقضای مشخص» آن را رد کرد.
تردیدی وجود ندارد که دولت ترامپ، رئیس جمهور منتخب، هر یک از سیاست‌های اجرا شده توسط سلف خود را با هدف کشاندن تهران به میز مذاکره جایگزین کرده است.
با توجه به موقعیت استراتژیک کنونی ایران، به نظر می رسد زمان مذاکره ترامپ با تهران فرا رسیده است. یکی از محققین در تهران درباره موفقیت‌های عمیقی که ایران در برنامه هسته‌ای خود به دست آورده است، اظهار نظر می‌کند و به تشدید تلاش‌ها در تحویل کلاهک‌ها (به‌ویژه، پیشرفت‌هایی که در مونتاژ موشک‌ها انجام شده) از زمان حملات ۷ اکتبر اشاره می‌کند.
هنوز مشخص نیست که آیا تهران هرگونه پیشرفتی (در برنامه هسته ای خود) را از ۷ اکتبر لغو خواهد کرد یا خیر، زیرا هرگونه پیشرفت در برنامه هسته ای تنها موقعیت خود را در جریان مذاکرات آتی با واشنگتن تحکیم خواهد کرد.
با توجه به موقعیت ضعیف‌تر تهران در منطقه، به‌ویژه پس از کمپین مستمر اورشلیم که منجر به از بین رفتن رهبری ردیف حزب‌الله و حماس شد، این احتمال به نفع واشنگتن است که تهران را برای تعامل و تعامل گسترده‌تر سوق دهد.
مذاکرات دوجانبه با توجه به استدلالی که در بالا ذکر شد، مشخص نیست که تهران چه واکنشی به هرگونه بحث در مورد محدودیت های اعمال شده توسط واشنگتن نشان خواهد داد.
اگرچه واشنگتن می‌تواند یک بسته مالی سودآور ارائه کند، شاید حتی برخی از تحریم‌ها علیه رژیم را کاهش دهد، در ازای اینکه تهران کمک‌های مالی به حزب‌الله و حماس را از دست بدهد، که می‌توانست (حداقل برای مدتی)، فضای لازم را برای بازسازی ساختار به آن بدهد.
با این حال، حتی در آن زمان، مذاکرات واشنگتن با ایران، به ویژه با توجه به موفقیت‌های این کشور در برنامه هسته‌ای‌اش، می‌تواند از بسیاری جهات از مسیر خارج شود:
چنین تحریم‌هایی تقریباً برای جلوگیری از دستیابی تهران به توانمندی هسته‌ای کافی نیستند – با توجه به اطلاعات عمومی تحلیل در مورد توانایی ایران در جمع‌آوری کلاهک هسته‌ای، این کشور توانایی انجام این کار را در ماه‌های قبل از سوگند ترامپ رئیس‌جمهور منتخب دارد.
این بدان معناست که دولت جدید در بهترین حالت می‌تواند از انجام عملیات تهران در خاورمیانه جلوگیری کند و از تشدید یا تلافی بیشتر آن جلوگیری کند.
در چنین سناریویی، دولت ترامپ چاره ای جز تکرار رویکرد بایدن در تهران نخواهد داشت و پیامدهای منطقه ای را با انتقادات داخلی منعکس می کند.
با این حال، اگرچه هیچ مسیر روشنی برای اینکه سیاست دولت ترامپ در مورد تهران چه شکلی خواهد داشت، وجود ندارد، اما شفافیت در سطح سیاست می‌تواند نتایج بهتری به همراه داشته باشد.
به عنوان مثال، اگر واشنگتن تصمیم بگیرد تهران را از طریق تحریم های سختگیرانه منزوی کند، تهران ممکن است چاره ای جز نشستن بر سر میز مذاکره نداشته باشد و همچنان در منطقه اعمال نفوذ کند.
نتیجه گیری
با توجه به اینکه ترامپ هنوز چند ماه از ادای سوگند فاصله دارد، زمان آن فرا رسیده است که دولت آینده سیاستی را بر اساس انتظارات خود در قبال تهران تدوین کند و اهداف خود را واضح تر و مقاصد خود را دقیق تر کند.
اگر واشنگتن به دنبال ایجاد سیاستی پیرامون تحریم ها باشد، ممکن است اثربخشی آن بر روی کاغذ منعکس شود اما ماندگاری کوتاهی داشته باشد. بسیاری در دولت ترامپ درباره اثربخشی استراتژی تحریم‌ها برای تهران نظر دارند، اما باید به اجرای چنین استراتژی در دنیای چند قطبی بپردازند.
About the Author
